พระโพธิสัตว์ตาราเนื้อดิน

พุทธศาสนิกชนชาวทิเบตยังเชื่อว่าพระศยามตาราโพธิสัตว์เป็นพระโพธิสัตว์ ที่ทรงช่วยเหลือมวลสรรพสัตว์ให้พ้นจากทุกข์ภัยอันตรายโดยตรง โดยในช่วงแรกนั้นเชื่อว่า

พระโพธิสัตว์ทรงโปรดสัตว์ให้พ้นจากภัย 8 ประการ ดังนี้ 

1) ภัยจากราชสีห์

2) ภัยจากช้าง 

3) อัคคีภัย

4) ภัยจากอสรพิษ 

5) โจรภัย

 6) ภัยจากการถูกจองจ าคุมขัง 

7) อุทกภัย และ 

8) ภัยจาก อมนุษย์ 

ต่อมาได้มีการขยายความภัยภายนอก 8 ประการนั้น โดยอธิบายเพิ่มเติมในอีกส่วนหนึ่ง ว่าเป็นการสื่อความหมายทางสัญลักษณ์ที่แสดงถึงคุณธรรมอันเป็นปฏิปทาประจ าพระโพธิสัตว์ เพื่อระงับอกุศลจากภัยภายใน 8 ประการ ได้แก่ 

1) ไม่มีความถือตัวอวดดี 

2) ไม่มีความโง่เขลา 

3) ไม่มีความอาฆาตพยาบาท 

4) ไม่มีความอิจฉาริษยา 

5) ไม่มีความคิดเห็นที่ผิด 

6) ไม่มีความโลภ 

7) ไม่มีความยึดมั่นถือมั่น และ

8) ไม่มีความเคลือบแคลงสงสัยในธรรมทั้งปวง 

ทั้งนี้การช่วยสงเคราะห์ ให้พ้นจากภัยภายนอก 8 ประการตามข้างต้นนั้น ท าให้พระโพธิสัตว์ได้รับสมญานามว่า พระมารดา ผู้ช่วยให้รอดพ้นจากภัย 8 ประการ 

(เสถียรธรรมสถาน, ม.ป.ป. ก; Zeng, 2014)

พระศยามตาราโพธิสัตว์นับเป็นพระโพธิสัตว์ในรูปของสตรีซึ่งเป็นที่เคารพนับถือ ของพุทธศาสนิกชนในพุทธศาสนานิกายวัชรยานเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะประเทศในแถบเทือกเขา หิมาลัย ประติมากรรมรูปเคารพ ตลอดจนทั้งจิตรกรรมทังกาสามารถพบเห็นได้ทั่วไปไม่ว่าจะอยู่ ในวัดหรือในบ้านเรือนประชาชน 

ส่วนการบูชาพระศยามตาราโพธิสัตว์นั้น แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต (2563) ได้แนะน าการบูชาตามหลักในพระพุทธศาสนาอยู่ด้วยกัน 2 รูปแบบ กล่าวคือ

 1) อามิสบูชา เพื่อระลึกถึงพระคุณของพระองค์ด้วยการบูชาด้วยดอกไม้ในวันธรรมสวนะประจ าสัปดาห์ และทุกวันที่ 25 ของเดือน โดยเป็นวันที่ร าลึกถึงการอุบัติขึ้นของพระโพธิสัตว์ 

2) ปฏิบัติบูชา ด้วยการสวดธารณีประจ าพระองค์ เพื่อเป็นการน้อมระลึกถึงพระโพธิสัตว์ในทุกขณะที่ต้องการ ก าลังใจ หรือการพักผ่อนเพื่อความสงบทางจิตใจ ตลอดจนน้อมน าปฏิปทาประจ าพระโพธิสัตว์ 

ในเรื่องของการระงับอกุศลจากภัยภายในทั้ง 8 ประการ รวมทั้งปณิธานในการสงเคราะห์มวล สัตว์ทั้งหลาย เป็นต้น มาเป็นคุณธรรมประจ าใจ เป็นพลังใจในการกระท ากิจการ การงานต่าง ๆ ดังที่ แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต 

ได้กล่าวโดยสรุปไว้ว่า “เมื่อคุณธรรมของพระองค์มาประทับอยู่ ในจิตใจ เรากับพระองค์ก็เป็นหนึ่งเดียวกัน ในทุกการท างาน ท าหน้าที่ในทุกการกระท า ค าพูด

และความคิด ที่สุจริตด้วยปัญญา การท าหน้าที่ในสิ่งที่ควรท าโดยไม่ปฏิเสธการช่วยเหลือนี้เอง ท าให้เราได้เห็นถึงการท างานที่ยาก แต่ไม่ใช่สิ่งสุดวิสัยที่เราจะท าไม่ได้” 

 ร้านหรูหราพระเครื่อง ขอขอบพระคุณข้อมูลที่มาจาก ศยามตาราโพธิสัตว์: ที่มา ประติมานวิทยา ความเชื่อของชาวพุทธทิเบตและไทย คุณภาณุเดช จริยฐิตินันท์1 และ ผ่องพิชญ์ สวงรัมย์2